Carnaval Limburg 2023 – alles wat je moet weten

Het is weer tijd voor Carnaval Limburg 2023! Vanaf zondag 19 februari 2023 is het weer drie dagen feest in het prachtige Limburg! Ondanks dat Carnaval officieel maar drie dagen duurt, beginnen de meeste activiteiten al de dagen ervoor (en zelfs de weken ervoor). In dit artikel lees je alles over Carnaval in Limburg 2023. Het belangrijkste dat je moet weten is dat Carnaval in Limburg anders gevierd wordt dan in Brabant. Het begint al bij de naam, want in Limburg spreekt men vooral over ‘Vasteloavend’ en niet over Carnaval. Daarbij zijn de officiële carnavalskleuren van Limburg: rood, geel en groen. In Brabant heeft iedere stad eigen kleuren. Meer verschillen tussen beide provincies lees je verderop.

Inhoud artikel

• Data carnaval 2023 in Limburg
• Programma Carnaval 2023 per stad
• Ontstaan van carnaval in Limburg
• Limburgse carnavalstradities

Data Carnaval 2023 in Limburg

Ondanks dat Carnaval eigenlijk op zondag begint, kun je in de meeste Limburgse steden en dorpen al Carnaval vieren vanaf zaterdag 18 februari 2023. De festiviteiten duren daarbij tot en met dinsdag 21 februari 2023.

Goed om te weten: ieder Limburgs dorp en stad kent eigen tradities en evenementen tijdens Carnaval. Deze beginnen vaak ook al eerder. Zo wordt in de steden Valkenburg, Sittard en Vaals bijvoorbeeld op de donderdag voor Carnaval (dit jaar dus op 16 februari 2023) het ‘Auw Wieverbal’ (oude wijven bal) gevierd. Ook kent iedere stad een groot carnavalsevenement dat telkens veel carnavalsvierders trekt vanuit heel Limburg. Voorbeelden hiervan zijn de ‘Boètegewoeëne Boètezitting’ in Venlo, het Kanon van het Balkon in Sittard en de ‘Sjtasiefestasie’ in Roermond.

Start carnavalsseizoen op 11/11

Het ‘Carnavalsseizoen’ begint zelfs al op 11 november. De 11 is het ‘gekkengetal’ vandaar de 11/11. Op deze dag is er altijd een groot muziekevenement in Roermond (dat ook de ’11e van de 11e’ heet) waar nagenoeg alle Limburgse carnavalsartiesten optreden.

Tussen de 11e van de 11e en Carnaval zelf vinden traditioneel diverse evenementen plaats. Zo vind je in bepaalde steden/dorpen ‘heren- en vrouwenzittingen’. Dit is een feestmiddag/avond voor de mannen of vrouwen met optredens. Ook zijn er ‘proclamaties’, een feest waar Prins Carnaval onthult wordt.

Carnavalsvakantie 2023

De carnavalsvakantie in Limburg (voorjaarsvakantie) 2023 is van 18 februari 2023 t/m 26 februari 2023. Deze vakantie geldt voor de hele ‘zuid-regio’, namelijk: Zeeland, Noord-Brabant en Limburg.

In de rest van Nederland is de ‘voorjaarsvakantie’ een week later, namelijk van: 25 februari 2023 t/m 5 maart 2023.

Programma Carnaval Limburg 2023

Tijdens Vasteloavend is er in de grote Limburgse steden van alles te doen. Sowieso organiseert iedere Limburgse stad een optocht. Ook vinden er tijdens Carnaval en de dagen ervoor veel evenementen plaats. Voor elke grote Limburgse stad hebben we een overzicht gemaakt van alle activiteiten en praktische informatie tijdens Carnaval. klik op de stad om er alles over te lezen:

• Venlo carnavalsprogramma 2023
• Weert carnavalsprogramma 2023
• Roermond carnavalsprogramma 2023
• Sittard carnavalsprogramma 2023
• Heerlen carnavalsprogramma 2023
• Kerkrade carnavalsprogramma 2023
• Maastricht carnavalsprogramma 2023

Ontstaan van Carnaval in Limburg

Carnaval is een feest dat met name in Brabant en Limburg gevierd wordt. De reden hiervoor is dat het om een katholiek feest gaat. Juist in de zuidelijke provincies van Nederland zijn de meest gelovige katholiek. Anno 2023 is het aantal gelovigen sterk verminderd, maar worden veel tradities wel in stand gehouden. Carnaval is hier een van.

Carnaval is het feest dat gevierd wordt voor het vasten. Op As-woensdag (de woensdag na Carnaval) begint namelijk een vastenperiode van 40 dagen voor de Katholieken. Dit is een tijd van ‘bezinning’ waarbij geacht wordt om sober te leven en geen vlees te eten. Deze vastenperiode duurt tot Pasen.

De manier waarop Carnaval gevierd wordt verschilt echter qua provincie, zo zijn er enkele typische Limburgse tradities die men in Brabant niet kent.

Limburgse Carnavalstradities

Limburg kent enkele typische tradities tijdens Carnaval die in andere plekken niet gebruikelijk zijn. Het Limburgse Carnaval is gebaseerd op het ‘Rijnlands Carnaval’, dat ook in Duitse steden zoals Keulen gevierd wordt. Typisch aan dit Rijnlands Carnaval is dat de spot gedreven wordt met de huidige machthebbers. Dat zie je bijvoorbeeld vooral terug in de carnavalsoptochten waar vaak de spot wordt gedreven met de (lokale) politiek.

Het Rijnlands Carnaval vindt zijn oorsprong ook in het Venetiaans Carnaval (uit Venetië). Dit is met name te zien aan de uitgebreide en mooie kostuums die men draagt. Dit zie je in Limburg veel meer terug dan in Brabant waar men vaak verkleed gaat als een (bekend) personage, object of dier.

Enkele typische Limburgse carnavalstradities zijn:

Vasteloavendkleuren: rood, geel en groen

In Brabant heeft iedere stad (en veel dorpen) eigen ‘carnavalskleuren’. Zo zijn de kleuren van ’s Hertogenbosch (Oeteldonk) wit, geel en rood. In Limburg hebben ze echter maar een serie kleuren: rood, geel en groen. Je vindt deze kleuren terug als vlag maar ook veel carnavalskleding heeft deze kleuren.

Enige uitzondering hierop is Venlo. Daar hebben ze een eigen ‘Jocus-vlag’ met de kleuren: rood, geel en blauw. In deze vlag vind je ook de Jocus-haan terug. Jocus is de officiële carnavalsvereniging van Venlo.

Carnavalsoptocht en snoepgoed

De carnavalsoptocht is de meeste van jullie welbekend. Iedere Limburgse stad en dorp heeft een eigen optocht. Meestal zijn dat zelfs twee optochten: een kinderoptocht en een ‘grote optocht’. Tijdens de optocht komt een parade voorbij van: muziekcorpsen (fanfare, harmonie en schutterij) grote praalwagens, wandelgroepen die meestal een thema uitbeelden en ‘einzelgangers’ die alleen lopen. De deelnemers dragen meestal een bepaald thema uit. Dit kan een algemeen thema zijn maar ook een actueel (politiek) thema waarbij de spot gedreven wordt met de (lokale) politiek of machthebbers.

Snoepgoed uitdelen

Een typisch onderdeel van een optocht in Limburg is het uitdelen van snoepgoed, gebak, bloemen en kleine cadeautjes. Een traditie die in Brabant volstrekt onbekend is. Grote groepen, met name de grote ‘prinsenwagens’ gooien tijdens de optocht kilo’s snoepgoed uit. Uiteraard gaat het hier om verpakt snoepgoed. Ook deze traditie komt voort uit het Rijnlands Carnaval, waar je dit bijvoorbeeld terugziet in de optocht van Keulen.

Ook worden er verpakte ‘berlinerbollen’ en ‘strikken’ (poefelen) uitgedeeld. Poefelen/strikken is een typisch Limburgs gebak dat lijkt op een donut in de vorm van een strik. Bij grote optochten wordt soms ook klein speelgoed of bloemen (vaak tulpen of narcissen) uitgedeeld. Deze worden meestal gesponsord door lokale bedrijven.

Het snoepgoed is natuurlijk vooral bedoeld voor kinderen, die aan de kant van de weg met grote zakken zoveel mogelijk snoep willen verzamelen. Je moet er wel wat moeite voor doen: degene die het hardste en enthousiaste ‘Alaaf! Alaaf!’ roepen hebben de grootste kans om een handvol snoep toegeworpen te krijgen.

Typische Carnavalslekkernijen uit Limburg

Waar men in Brabant vooral aan de worstenbroodjes zit tijdens Carnaval genieten de Limburgers van andere lekkernijen, waaronder:

• Poefelen/Nonnevotten/Strikken: drie woorden voor dezelfde lekkernij. Een ‘poefel’ is het beste te vergelijken met een donut in de vorm van een strik. De smaak is zeer vergelijkbaar en ook de ‘poefel’ wordt gefrituurd en bestrooit met poedersuiker. Bij alle Limburgse bakkers kun je rond de Vasteloavend poefelen kopen. Overigens worden deze ook tijdens oud & nieuw veel in Limburg gegeten.
• Berlinerbollen. Naast de poefelen eet men in Limburg tijdens de Carnaval ook graag een berlinerbol, gevuld met abrikozen of kersten-jam. Het deeg is ook nagenoeg hetzelfde als die van de poefel. Enkel is deze rond en gevuld.

Naast bovenstaande typische Limburgse gerechten geniet men tijdens de Vasteloavend ook al te graag van alles dat vettig is en goed vult: worstenbroodjes, friet, snacks, borrelhapjes en natuurlijk veel bier!

Limburgse carnavalsmuziek

Wist je dat ze in Limburg compleet andere muziek met carnaval draaien dan in Brabant? In Limburg moet je absoluut niet aankomen met Nederlandse après-ski muziek of Brabantse carnavalskrakers. In Limburg hoor je tijdens Carnaval alleen maar Limburgse muziek! Alle liedjes zijn in het Limburgs gezongen met verschillende dialecten (iedere stad in Limburg heeft bijvoorbeeld een eigen dialect).

Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoer (LVK)

Een zeer belangrijk onderdeel van de Limburgse carnavalsmuziek is het LVK. Dit is een liedjescompetitie die je wellicht het beste kunt vergelijken met een lokaal Eurovisie songfestival. Ieder Limburgs dorp en stad kan een muziekact opgeven om deel te nemen aan het LVK.

Door middel van halve finales en één grote finale wordt ieder jaar een winnend liedje gekozen. Dit liedje is dan meestal dé carnavalshit van het jaar en zal komende jaren nog vele malen gedraaid worden in de vele Limburgse kroegen en op straat tijdens Vasteloavend. Het LVK wordt ieder jaar ook uitgezonden door regionale omroep L1 (dit tijdens Carnaval ‘L11 Alaaf’ heet).

Carnavalskleding

Naast de muziek verschilt ook de carnavalskleding in Limburg. Waar ze in Brabant in sommige steden vrij strikte kleding dragen met Carnaval (zoals in Den Bosch), lopen de meeste rond in een algemeen carnavalskostuum in de vorm van een bekend karakter of dier.

In Limburg is men over het algemeen meer uitgedost en wordt er veel aandacht besteed aan het ‘canavalspekske’. Zo zie je vaak grote groepen (waaronder gezinnen) die allemaal dezelfde outfit dragen met feestelijke kleding vol met details en bijpassende hoeden en maskers. Veel kleding en accessoires wordt ook zelf gemaakt. Je kunt dit vergelijken met het Carnaval van Venetië.

Uiteraard bevestigen uitzonderingen de regel. Ook in Limburg kom je, zeker bij de jeugd, ook de meer gangbare kostuums tegen gebaseerd op een bepaald figuur. Ook kleding met de bekende rood-geel-groene carnavalskleuren zie je veel terug in de Limburgse straten tijdens Carnaval.

Veelgestelde vragen over Carnaval Limburg 2023